Κατά τη διάρκεια πέντε ημερών γεωτρήσεων στα τέλη Ιουλίου 2018 διανοίξαμε επιτυχώς 4 οπές στον Κόλπο του Λιβαδιού και αποκτήσαμε 121 μ ιζηματογενών πυρήνων – περισσότερο από το διπλάσιο του ποσού που αρχικά ελπίζαμε.
Ο Καθ. Τζον Άντερχιλ, επικεφαλής του τομέα Επιστημών του Πανεπιστημίου Heriot-Watt, ο οποίος διηύθυνε το εγχείρημα, το χαιρέτησε ως “καταπληκτική επιτυχία και εκπληκτικό αποτέλεσμα που ξεπέρασε και τις πιο τρελές προσδοκίες μας”.
Οι πυρήνες θα μας επιτρέψουν να καταλάβουμε πώς και πότε η στάθμη της θάλασσας ανέβηκε, εισβάλλοντας στον Κόλπο του Λιβαδιού και πλημμυρίζοντας τόν δίαυλο που χώρισε την Παλική από την υπόλοιπη Κεφαλονιά, μετατρέποντάς την σε ξεχωριστό νησί. Αυτό φυσικά σημαίνει ότι η Παλική ταιριάζει με την περιγραφή του Ομήρου για την τοποθεσία της πατρίδας του Οδυσσέα, της Ιθάκης.
Το κυριότερο, η χρονολόγηση με χρήση ραδιοάνθρακα οργανικών υλικών που πάρθηκαν από τους πυρήνες θα μας δώσει μια χρονολογία για το πότε γέμισε ο θαλάσσιος δίαυλος.
Η ανάλυση θραυσμάτων οστράκων και μικροσκοπικών ναννοαπολιθωμάτων θα μας δώσει την ακριβή εποχή με τη χρήση της τεχνικής χρονολόγησης με επιταχυντή φασματομετρίας μάζας (AMS), η οποία θα μας βοηθήσει να αποκτήσουμε μια εικόνα του πώς το σχήμα των νησιών άλλαξε με τον χρόνο.
Οι πυρήνες τώρα είναι αποθηκευμένοι στην Αθήνα, όπου θα τους γίνει λεπτομερής εξέταση, δειγματοληψία και ανάλυση από τη Μαρία Τριανταφύλλου, καθηγήτρια Μικροπαλαιοντολογίας, Παλαιοπεριβάλλοντος και Στρωματογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Για να ισχύει η θεωρία του Οδυσσέα Λυομένου η θάλασσα πρέπει να γέμισε τον δίαυλο κατά τη διάρκεια της Ολοκαίνου (που διαρκεί από εδώ και 11.700 χρόνια μέχρι σήμερα), όμως κάποια στιγμή πριν την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, δηλαδή 3.200 χρόνια πριν.
Γεωλογικό υπόβαθρο
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων, 21.500 χρόνια πριν, η στάθμη της θάλασσας παγκοσμίως ήταν 120 μ πιο χαμηλή από σήμερα, επειδή τεράστιοι όγκοι νερού ήταν παγιδευμένοι στους πολικούς παγετώνες.
Κατά τη διάρκεια αυτής της χαμηλής στάθμης οι εκτεθειμένοι, παλαιότεροι βράχοι της Πλειστοκαίνου (2,58 εκατομμύρια με 11.700 χρόνια πριν) διαβρώθηκαν και χαράχτηκαν από έναν ποταμό σε μία βαθιά, απότομη κοιλάδα, που διέτρεχε από αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ως κοιλάδα της Θηνιάς και προς τον Νότο.
Όσο έλιωνε ο πάγος, η στάθμη της θάλασσας ανέβαινε σταδιακά γεμίζοντας την κοιλάδα και ίσως γεμίζοντας και τον δίαυλο μέχρι και 6.000 χρόνια πριν. Τα δεδομένα από τα ιζήματα της Ολοκαίνου στους πυρήνες θα μας επιτρέψουν να καθορίσουμε τη χρονολογία με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια.
Το όριο όπου τα πιο πρόσφατα ολοκαινικά ιζήματα καλύπτουν τους παλαιότερους βράχους είναι γνωστό ως ασυμφωνία και φαίνεται ως μια άσπρη γραμμή στη σεισμική απεικόνιση που μας προσέφερε η Φούγκρο το 2010.
Διεισδύσαμε σε αυτήν την ασυμφωνία με τουλάχιστον τρεις από τις τέσσερις οπές γεώτρησης που κάναμε. Αυτό θα μας επιτρέψει να βαθμονομήσουμε τα σεισμικά αποτελέσματα της Φούγκρο, ώστε να δημιουργήσουμε μια τρισδιάστατη απεικόνιση της αυξανόμενης στάθμης της θάλασσας.
