Το μυστήριο

Πού είναι η πατρίδα του Οδυσσέα;

Για αιώνες οι μελετητές απορούσαν με τον τρόπο που περιέγραψε ο Όμηρος την Ιθάκη στην Οδύσσεια. Απλώς δεν ταιριάζει με τη γεωγραφία του σημερινού Ιονίου νησιού της Ιθάκης.

Τα σημερινά νησιά της Ιθάκης και της Κεφαλονιάς βρίσκονται δυτικά από την ηπειρωτική Ελλάδα, με τη Λευκάδα στον Βορρά και τη Ζάκυνθο στον Νότο.

Αν και η Ιθάκη περιγράφεται ως νησί στην Οδύσσεια, στην Ιλιάδα ο Όμηρος λέει ότι οι άνθρωποι που ζουν εκεί είναι οι Κεφαλλήνες:

Όταν ο Οδυσσέας αποκαλύπτει την ταυτότητά του στον βασιλιά Αλκίνοο στο νησί Σχερία (πιθανά η σημερινή Κέρκυρα) παρουσιάζει την πατρίδα του με μια περιγραφή που απασχολεί τους μελετητές εδώ και πολλούς αιώνες:

Είμαι ο Οδυσσέας, γιος του Λαέρτη, στον κόσμο φημισμένος
Για στρατηγήματα – τ’ όνομά μου έχει φτάσει στους ουρανούς.
Η λαμπρή Ιθάκη είναι η πατρίδα μου. Έχει ένα βουνό,
Το φυλλωμένο Νήριτο, που φαίνεται από μακριά.
Εκεί γύρω είναι πολλά νησιά, κοντά το ένα με τ’ άλλο,
Το Δουλίχιον, η Σάμη κι η δασωμένη Ζάκυνθος.
Η ίδια η Ιθάκη κείται χαμηλά, η πιο απομακρυσμένη στο πέλαγος,
προς το λυκόφως: οι υπόλοιπες, χωριστά, βλέπουν την αυγή και τον ήλιο.
Οδύσσεια ι (9), στίχ. 19-26

Ενδιαφέρεστε να μάθετε γιατί πιστεύουμε ότι αυτή είναι η πιο ακριβής μετάφραση του πρωτότυπου αρχαίου ελληνικού κειμένου;
 Ο καθηγητής Τζέιμς Ντιγκλ εξηγεί

Η Ιθάκη δεν είναι η Ιθάκη

Όμως το νησί που ονομάζεται Ιθάκη σήμερα δε ‘βρίσκεται χαμηλά’, είναι ορεινό. Προφανώς δεν είναι το πιο απομακρυσμένο νησί στο πέλαγος και δεν ορθώνεται προς τη Δύση, ούτε κοιτούν τα γειτονικά νησιά προς την Ανατολή και τη μέρα που χαράζει.

H γεωγραφική του διάταξη είναι σχεδόν η αντίθετη από αυτή που περιγράφει ο Όμηρος, επομένως πώς μπορεί η ομηρική περιγραφή της αρχαίας Ιθάκης να βγάλει οποιοδήποτε νόημα; Και πού είναι η Σάμη και το χαμένο νησί Δουλίχιον;

Οι σεισμοί

Η γεωλογία μας παρέχει το ζωτικής σημασίας στοιχείο.

Τα Επτάνησα βρίσκονται σε μία από τις πιό τεκτονικά ενεργές τοποθεσίες του κόσμου, εκεί όπου η αφρικανική ηπειρωτική πλάκα προσκρούει σε αυτή της Ευρασίας.

Δέκα χιλιόμετρα δυτικά της Κεφαλονιάς ο βυθός πέφτει απίστευτα απότομα από τα 300 μέτρα στα 3 χλμ. Κάθε μήνα περίπου το έδαφος κουνιέται και κάθε μερικές δεκαετίες γίνεται ένας σημαντικός σεισμός.

Ο σεισμός του Αυγούστου του 1953 κατέστρεψε σχεδόν κάθε κτίριο στο νησί και πολλοί άνθρωποι πέθαναν ή τραυματίστηκαν. Χιλιάδες χρειάστηκε να φύγουν.

Ο πιο πρόσφατος σημαντικός σεισμός, τον Ιανουάριο του 2014, προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές. Ανασήκωσε τη στεριά στην κορυφή του κόλπου του Λιβαδιού κατά 20 εκ.

Αυτές οι φωτογραφίες, τραβηγμένες από το ίδιο σημείο, δείχνουν πώς η εκπληκτική αντανάκλαση στα ρηχά νερά που τραβήχτηκε τον Οκτώβριο του 2007 δεν μπορούσε να επαναληφθεί τον Ιούνιο του 2016, μια και η παραλία ήταν 100 μ πιο πλατιά.

Αλλά μπορούν οι σεισμοί να αλλάξουν τη διάταξη ολόκληρων νησιών;

Μία δεκαετία έρευνας και οι συμβουλές των ειδικών από όλο τον κόσμο έχει επιβεβαιώσει ότι πράγματι μπορούν.

Επόμενο: Η Θεωρία